Instalacje wentylacji pożarowej przed dopuszczeniem budynku do użytkowania, są wnikliwie sprawdzane przez rzeczoznawców ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych pod kątem spełnienia przepisów techniczno-budowlanych.

Po określeniu założeń, wykonaniu w ramach projektu technicznego szeregu obliczeń i symulacji oraz wykonaniu prac instalacyjnych powstają w wielu obiektach systemy wentylacji pożarowej, które przed oddaniem do eksploatacji są przedmiotem ekspertyz i analiz pod kątem działania i zgodności z obowiązującymi legislacjami. Czy oznacza to jednak, że zbudowany system faktycznie spełnia powierzone mu funkcje i realnie zwiększa poziom bezpieczeństwa pożarowego?

Na tak postawione pytanie odpowiedzieć mogą próby odbiorcze, które, jeżeli prowadzone są sumiennie i fachowo, powinny zweryfi - kować skuteczność rozwiązań technicznych oraz rzetelność wykonanych dla obiektu symulacji komputerowych. Co ważne, przeprowadzeniem prób faktycznego stanu działania instalacji powinni być tak naprawdę zainteresowani wszyscy uczestnicy procesu inwestycyjnego. Wykonawca i projektant ma okazję praktycznej weryfi kacji poprawności zastosowanych rozwiązań technicznych, co znacznie ogranicza możliwość późniejszych reklamacji.

Przeprowadzone testy są również podstawą do uznania, że wykonany system działa prawidłowo, a przyczyn ew. awarii układu (w przypadku rzeczywistego zagrożenia pożarowego) poszukiwać należy raczej po stronie niewłaściwego nadzoru i serwisu. Tym samym brak jest podstaw do obciążenia projektanta i wykonawcy. Inwestor oraz administrator obiektu, przy pozytywnych wynikach prób, uzyskują pewność, że wydane pieniądze służą faktycznej ochronie przeciwpożarowej budynku, a nie wyłącznie spełnieniu wymogów formalnych.

Prawidłowo działający system nie będzie stanowił problemu przy odbiorze i przekazaniu do użytkowania obiektu oraz stanowić może podstawę do negocjacji warunków ubezpieczenia. Również przedstawiciele instytucji państwowych, odpowiedzialnych za dopuszczenie obiektu do użytkowania, na podstawie przeprowadzonych prób, mogą z pełną odpowiedzialnością potwierdzić rzeczywisty stan bezpieczeństwa pożarowego, zgodność przyjętych założeń i symulacji CFD ze stanem faktycznym oraz ewentualnie określić parametry środowiska, przy których wykonany system działa prawidłowo.

Rys. 1. Dym znacznikowy

Dlaczego więc, pomimo zauważalnej ostatnio wyraźnej poprawy, wciąż jeszcze nie zawsze wykonywane są pełne próby odbiorcze instalacji wentylacji pożarowej?

Można wymienić klika powodów takiego stanu rzeczy. Po pierwsze w dalszym ciągu brak jest jednoznacznych i obligatoryjnych procedur odbiorczych dla różnego typu obiektów, co daje dużą swobodę przedstawicielom PSP w określeniu wymagań dla obiektu oraz indywidualnego ustalenia zakresu ew. prób. Kolejny powód związany jest z kwestią fi nansową, która jest głównym (a w większości przypadków jedynym) kryterium wyboru systemu wentylacji pożarowej. Jeżeli zaproponowany przez fi rmę X system spełnia formalnie wymogi przepisów techniczno- budowlanych i jest tańszy od oferty fi rmy Y to kwestie techniczne, w zdecydowanej większości przypadków, nie mają wpływu na wybór takiej oferty. Niestety później okazuje się niejednokrotnie, że zaproponowane rozwiązania, chociaż wykonane zgodnie z przepisami, nie mają szans skutecznego działania w konkretnym obiekcie. Dzieje się tak, ponieważ wbrew pozorom wykonanie skutecznego systemu wentylacji pożarowej nie jest zagadnieniem łatwym i każdorazowo wymaga zastosowania indywidualnie dobranych dla budynku rozwiązań, często droższych od najprostszych układów.

Oczywiście w takiej sytuacji ani firma X, ani inwestor nie będą zainteresowani przeprowadzeniem rzetelnych prób odbiorczych, o ile tylko uda się dopuścić budynek do użytkowania. Omawianego zjawiska nie da się niestety całkowicie wyeliminować do czasu, kiedy nie powstaną obligatoryjne do stosowania procedury odbiorcze oprócz ogólnego wymogu określonego w § 3.1. [1]: Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

Rys. 5. Testy dymowe

Próby skuteczności systemów oddymiania (...)

Punkt 1 – Cel i zakres (...)

Punkt 2 – Dym znacznikowy i jego temperatura (...)

Punkt 3 – Stanowisko testowe (...)

Punkt 4 – Wykonanie testów (...)

Podsumowanie
Dobrze zaplanowane i wykonane testy pozwalają z dużą dokładnością określić rzeczywistą skuteczność zainstalowanego systemu oddymiania, jednak należy pamiętać, że nie powinny one stanowić jedynej metody oceny tego systemu. Ze względu na dość wysokie koszty oraz inne ograniczenia (szczególnie w obiektach użytkowanych) testy z dymem znacznikowym stanowić powinny raczej ostatni etap przygotowania instalacji oddymiającej do funkcjonowania w obiekcie.

AUTOR: Grzegorz KUBICKI
– Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa, Politechnika Warszawska