Redakcja Ch&K: Kiedy wreszcie ruszą w Polsce szkolenia i certyfikacja F-gazowa realizowana według polskiej ustawy?

Michał Dobrzyński: Realistycznie – myślę, że w połowie 2015 r. Jeszcze trzy miesiące temu nie odważyłbym się podawać żadnego terminu. Jednak w pierwszych dniach lipca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy „o substancjach zubażających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych”. Uwagi w ramach konsultacji społecznych powinny trafić do Ministerstwa Środowiska do połowy sierpnia. Myślę więc, że zaraz po wakacjach nad ustawą zacznie pracować Sejm i zostanie ona uchwalona pewnie na początku grudnia.

Czyli polska ustawa F-gazowa zacznie obowiązywać od przyszłego roku?

MD: Właśnie takie są plany, aby większość jej przepisów weszła w życie od 1 stycznia 2015 r. Natomiast – według projektu – niektóre postanowienia ustawy wejdą w życie dopiero w 12 miesięcy od daty jej ogłoszenia, a jeszcze inna część – po 60 dniach od wejścia w życie odpowiednich przepisów wykonawczych. Wśród tych przepisów „odłożonych w czasie” znajdują się m.in. kwestie certyfikacji personelu, Centralnego Rejestru Operatorów i rocznych sprawozdań, jak również sporządzania kart urządzeń dla już istniejących instalacji zawierających co najmniej 3 kg czynnika CFC, HCFC lub HFC.

Przepraszam, ale aby czytelnicy mieli jasność – dlaczego wydawanie certyfikatów miałoby rozpocząć się dopiero w połowie 2015 r., skoro ustawa będzie obowiązywać już od stycznia?

MD: Ponieważ dopiero po wejściu w życie ustawy Minister Gospodarki wskaże rozporządzeniem tzw. Jednostkę Certyfikującą, szczegółowo definiując jej kompetencje. Jednostka ta będzie oficjalnie upoważniona do wystawiania certyfikatów F-gazowych dla personelu i firm, będzie „namaszczać” ośrodki szkoleniowe oraz tzw. Jednostki Oceniające – czyli takie, które będą prowadzić egzaminy. Tajemnicą Poliszynela jest to, że funkcję Jednostki Certyfikującej ma pełnić Urząd Dozoru Technicznego. Jednak Biuro w UDT, które zajmowało się tymi sprawami na przestrzeni kilku ostatnich lat – zostało rozwiązane w kwietniu br. i z moich kontaktów wynika, że obecnie nikomu nie przypisano zadań polegających na kontynuacji przygotowywania systemu certyfikacji F-gazowej. Wbrew pozorom, stworzenie efektywnego i dobrego systemu certyfikacji wymaga sporej pracy organizacyjnej i intelektualnej, no i oczywiście – czasu.

W jednym z poprzednich numerów miesięcznika wspominaliśmy, że wciąż warto posiadać Świadectwo Kwalifikacji. Jaka będzie sytuacja w przyszłym roku?

MD: Ustawodawca przewidział, że ozonowe Świadectwa Kwalifikacji zachowają ważność, ale tylko w odniesieniu do substancji kontrolowanych, czyli CFC i HCFC – i oczywiście tylko na okres, na jaki zostały wydane. Zatem, po wejściu w życie odpowiednich przepisów nowej ustawy dotyczących certyfikacji (czyli przypomnijmy: 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy), aby móc montować i serwisować urządzenia zawierające lub mające zawierać F-gazy (czynniki HFC) – będzie trzeba bezwzględnie posiadać nowy certyfikat F-gazowy.

Czy ozonowe Świadectwa Kwalifikacji będą więc funkcjonować równolegle z nowymi certyfikatami F-gazowymi?

MD: Przez pewien okres tak. Zwróćmy uwagę już na sam tytuł omawianego projektu ustawy i pamiętajmy, że będzie ona dotyczyć de facto wszystkich syntetycznych czynników chłodniczych, nie tylko F-gazów (HFC), lecz również SZWO (CFC i HCFC). Z rozmów z serwisantami i operatorami wynika, że instalacji pracujących w oparciu o czynnik R22 jest wciąż dużo w Polsce. Dlatego, docelowo nowy certyfikat ma umożliwiać legalną pracę ze wszystkimi syntetycznymi czynnikami chłodniczymi.

Powszechna jest opinia, że skoro Sejm jeszcze nie uchwalił ustawy o F-gazach, to w Polsce nie obowiązuje żadne prawo w tym zakresie.

MD: Ubolewam nad tym przekonaniem, bo jest ono jak najbardziej błędne. Unijne Rozporządzenia dotyczące F-gazów obowiązują w Polsce bezpośrednio już od lipca 2007 r., a niektóre weszły w życie nieco później – w 2008 r. Są to bowiem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenia Komisji Europejskiej. Takie typy aktów prawnych trzeba odróżnić od Dyrektyw unijnych, które wchodzą w życie w poszczególnych krajach dopiero po wydaniu lokalnych ustaw lub rozporządzeń ministrów. W związku z tym, już od przeszło siedmiu lat istnieje obowiązek m.in.:

• prowadzenia okresowych przeglądów szczelności dla instalacji zawierających 3 kg lub więcej czynnika HFC, a w przypadku wykrycia i naprawienia wycieku – realizacja ponownej kontroli w ciągu miesiąca,
• obowiązek prowadzenia szczegółowej dokumentacji urządzeń,
• montażu stałego systemu wycieków dla dużych instalacji.

Jest jeszcze kilka innych wymogów, które obowiązują wszystkich operatorów, tj. użytkowników urządzeń funkcjonujących na F-gazach.

Jednak unijne rozporządzenia o F-gazach wydane w latach 2006-2008 oraz obecna rodzima ustawa o SZWO z 2004 r. to nie jedyne przepisy środowiskowe, które trzeba znać i przestrzegać. O tych oraz o wszystkich innych obowiązkach wynikających z legislacji ekologicznej, a ciążących na operatorach i na firmach serwisowych mówiliśmy na szkoleniach, których pierwsza edycja trwała od maja do lipca br. Za nieprzestrzeganie tego prawa można już dziś słono zapłacić.

Czy znasz wszystkie przepisy jakie obowiązują twoją firmę dziś i w najbliższej przyszłości?

Czyli pozostaje nam czekać na nowy system certyfikacji jeszcze przez prawie rok… A co zrobić, jeśli ktoś ma zlecenie instalacyjno-serwisowe z zagranicy?

MD: Powinien uzyskać zagraniczny certyfikat w zakresie F-gazów, bo nasze Świadectwo Kwalifikacji nie jest uznawane w innych krajach unijnych nawet w odniesieniu do SZWO, a tym bardziej w sprawach F-gazów. Dla takich przypadków oraz dla tych, którzy będą chcieli nie czekając na polski system wcześniej uzyskać legalne certyfikaty dla personelu i firm w zakresie F-gazów – być może niedługo będziemy mieć rozwiązanie. Polecam śledzić informacje w naszym serwisie internetowym www.aveECO.pl.

Jeszcze jedna kwestia na koniec. Wiemy, że również od 1 stycznia 2015 r. wejdzie w życie nowe unijne prawo dotyczące F-gazów. Co to zmieni i jak ono się ma do polskiej ustawy, której projekt omawialiśmy?

MD: No tak. Strach to powiedzieć, ale wspomniana polska ustawa będzie „trochę” nieaktualna już od dnia jej wejścia w życie, czyli od 1 stycznia przyszłego roku… Nowe unijne Rozporządzenie nr 517/2014 anuluje stare Rozporządzenie 842/2006 i modyfikuje jego postanowienia. Będą wprowadzone kontyngenty produkcyjno- importowe na HFC (i to zawarte zarówno w butlach i zbiornikach, jak i w urządzeniach wprowadzanych na europejski rynek), zmieni się system kalkulowania napełnienia instalacji – z „normalnego” wyrażonego w kilogramach na taki, który będzie wyrażony w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla. To nowe prawo wprowadza jeszcze szereg innych nakazów i zakazów, a że ma rangę Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, więc – pamiętamy już – że będzie obowiązywać bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich. Dla zainteresowanych służę dalszymi informacjami na temat nowego unijnego Rozporządzenia o F-gazach. Sądzę, że warto to wiedzieć, bo będzie ono obowiązywać wszystkie firmy instalacyjno-serwisowe i wszystkich operatorów urządzeń już od stycznia 2015 r.

Zatem konieczna będzie kolejna nowelizacja ustawy?

MD: Tak i to raczej w miarę szybko, w przyszłym roku. Trudno dostrzec tu logikę, ale pewnie tak będzie.

Kiedy kolejne szkolenie „Jak legalnie prowadzić firmę w branży chłodnictwa i klimatyzacji”?

MD: Wspomniałem, że pierwsza edycja – nota bene promowana także na łamach miesięcznika „Chłodnictwo & Klimatyzacja” oraz na www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl – trwała w okresie maj-lipiec. W ramach szkoleń dedykowanych konkretnym zamawiającym, uaktualniony program będziemy przedstawiać już we wrześniu, natomiast kolejne otwarte szkolenia odbędą się pewnie od października. Naszą drugą edycję prawdopodobnie rozpoczniemy już po sezonie chłodniczym, szkoleniem w Poznaniu w dniu 2 października 2014 r. (czw.), w ramach targów Polagra-Tech 2014 r. Jeśli mogę skorzystać z okazji, to zapraszam na to szkolenie serwisantów i operatorów.

Dziękuję za rozmowę.

MD: Ja również uprzejmie dziękuję.