SZWO i F-gazy Obowiązki operatorów i branży chłodniczej w nowym porządku prawnym |
Data dodania: 31.07.2015 |
Przyjęta przez Parlament 21 maja 2015 roku ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych reguluje obowiązki polskiej branży chłodniczej i jej klientów w zakresie obowiązków związanych z czynnikami chłodniczymi. Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych obejmuje zarówno F-gazy, jak i SZWO, a zatem traci moc ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową.
Nowa ustawa wchodzi w życie 10 lipca 2015 roku, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do (za Ministerstwem Środowiska):
Prace nad ustawą prowadzono od kilku lat, w oparciu o uchylone niedawno Rozporządzenie (WE) nr 842/2006 (od 1 stycznia 2015 roku w UE obowiązuje Rozporządzenie nr 517/2014). Chcąc uniknąć dalszych opóźnień we wdrażaniu m.in. systemu certyfikacji F-gazowej, polskie władze zdecydowały się przyjąć ustawę w obecnym kształcie. Stąd, obowiązki operatorów urządzeń oraz firm serwisowo- wykonawczych są zgodne z Rozporządzeniem nr 842/2006.
Operatorzy – odpowiedzialność za urządzenia i instalacje
Zacznijmy od „operatorów urządzeń i systemów”. Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 842/2006 „operator” oznacza osobę fizyczną lub prawną sprawującą faktyczną kontrolę nad technicznym działaniem produktów i urządzeń objętych niniejszym rozporządzeniem; w określonych szczególnych sytuacjach państwo członkowskie może wyznaczyć właściciela jako podmiot odpowiedzialny za obowiązki operatora.
Z praktycznego punktu widzenia, w wielu przypadkach operatorem jest po prostu właściciel instalacji chłodniczej lub osoba zarządzająca obiektem, w którym urządzenie się mieści. Obowiązki operatora powstają w dniu dostarczenia urządzenia na miejsce użytkowania lub w dniu zakończenia jego instalacji i napełnienia czynnikiem chłodniczym. Warto wyjaśnić, że sprawowanie faktycznej kontroli to pełny dostęp do urządzenia, możliwość codziennej kontroli jego pracy oraz podejmowanie decyzji dotyczących tego urządzenia – np. modyfikacja urządzenia, wymiana elementów, instalacja detektora wycieków, ilość substancji w urządzeniu, naprawy. Nawet, jeśli operator zleca kontrolę osobie trzeciej (np. firmie serwisowej), nadal pozostaje odpowiedzialny za jej sprawowanie.
Zadaniem operatora pozostaje też wprowadzenie uzgodnień dotyczących właściwego odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych (musi to robić personel z odpowiednim certyfikatem) oraz kontroli pod względem wycieków urządzeń zawierających co najmniej 3 kg fluorowanych gazów cieplarnianych:
Obowiązek kontroli wycieków wchodzi w życie po 3 miesiącach od wejścia w życie ustawy, z zastrzeżeniem, że sposób kontroli musi zostać określony w rozporządzeniu.
Operatorzy będą też mieli obowiązek rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (zgodnie z art.19). Rejestr – w formie elektronicznej bazy danych, chronionej przed dostępem osób trzecich – ma powstać w ciągu 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy, na podstawie rozporządzenia wydanego przez Ministra Środowiska. Już wiemy, że wdrożeniem i prowadzeniem rejestru zajmie się Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie (IChP). W rejestrze będą mieścić się Karty Urządzeń (zgodnie z art. 14.6 i 19.2), których aktualne kopie operator ma też obowiązek przechowywać w miejscu funkcjonowania urządzeń.
Karta Urządzenia to dokument elektroniczny, obowiązkowy dla urządzeń zawierających co najmniej 3 kg substancji kontrolowanych lub F-gazów (osobno dla urządzeń na substancje kontrolowane i osobno dla F-gazów). Kartę dla każdego z takich urządzeń należy założyć w ciągu 10 dni od dostarczenia urządzenia lub jego instalacji, natomiast dla urządzeń pracujących przed wejściem w życie ustawy – w ciągu 60 dni od powstania rejestru.
Każda Karta ma zawierać (zgodnie z art. 14.3) następujące informacje:
W ostatnim punkcie mowa jest o numerze certyfi katu dla personelu. Posiadanie takiego dokumentu to jeden z obowiązków firm serwisowych i wykonawczych.
Obowiązki firm serwisowych i wykonawczych
Certyfikaty dla personelu i przedsiębiorców wydawać będą podmioty pełniące obowiązki jednostki certyfikującej, powołane rozporządzeniem, które wyda Minister Gospodarki. Według zapisów ustawy, ma na to niewiele czasu, bo przepisy dotyczące certyfikacji personelu i firm powinny wejść w życie już w październiku 2015 roku. Już dzisiaj jednak wiemy, że stosowne rozporządzenia do końca bieżącego roku nie wejdą w życie… Do posiadania odpowiedniego certyfikatu zobowiązany jest m.in. personel dokonujący odzysku F-gazów i substancji kontrolowanych, kontroli szczelności urządzeń i instalacji, konserwacji, serwisowania. Konieczne jest też posiadanie „minimalnego wyposażenia technicznego”, które określi Minister Gospodarki w odpowiednim rozporządzeniu.
Certyfikat taki może uzyskać osoba pełnoletnia, niekarana za przestępstwo przeciwko środowisku. Certyfi kat obowiązuje bezterminowo (nie trzeba go przedłużać jak świadectwa kwalifi kacji), ale może zostać cofnięty w przypadku skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko środowisku. Informacja o posiadaniu certyfikatu jest publiczna – powstanie rejestr (imię, nazwisko, numer certyfikatu), umieszczony na stronie internetowej jednostki certyfikującej.
Posiadacze świadectwa kwalifikacji mogą pracować na ich podstawie do końca okresu, na który świadectwa zostały wydane, ale tylko z substancjami kontrolowanymi. Świadectwo kwalifi kacji nie zastępuje certyfikatu F-gazowego, jeśli pracujemy z F-gazami!
Odpowiedni certyfikat powinna też posiadać firma wykonawcza i serwisowa, która zatrudnia osoby z certyfi katem dla personelu. Od firmy wymaga się nie tylko zatrudnienia certyfi kowanych pracowników, ale też spełniania wymogów rozporządzenia (WE) nr 303/2008 albo rozporządzenia (WE) nr 304/2008, m.in. wdrożenia odpowiednich procedur oraz posiadania odpowiedniego wyposażenia technicznego – zarówno w siedzibie głównej, jak i we wszystkich oddziałach. Listę minimalnego wyposażenia będzie określało rozporządzenie.
Sprawozdania
Ustawowy (art. 39, art. 40, art. 41) obowiązek składania rocznych sprawozdań obejmuje m.in. podmioty, które stosują substancje zubożające warstwę ozonową lub fl uorowane gazy cieplarniane, z uwzględnieniem ich stosowania w produkcji, instalacji, serwisowaniu lub konserwacji urządzeń oraz prowadzą ich odzysk, recykling, regenerację lub zniszczenie. Sprawozdanie za rok poprzedni składa się do 28 lutego (np. sprawozdanie za rok 2015 należy złożyć do 28 lutego 2016 roku), w formie dokumentu elektronicznego, bezpośrednio połączonych z bazą danych, prowadzoną przez IChP. Zasady prowadzenia bazy zostaną określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska. Przed złożeniem pierwszego sprawozdania wymagana będzie rejestracja w bazie danych.
W sprawozdaniu trzeba będzie wykazać rodzaj substancji kontrolowanych, nowych substancji oraz fluorowanych gazów cieplarnianych, ich nazwy chemiczne i handlowe oraz ilość tych substancji:
Kary administracyjne
Nowa ustawa wprowadza szereg kar administracyjnych, zarówno dla operatorów, jak i przedsiębiorców (pełen wykaz kar w art. 47). Kary zaczynają obowiązywać po wejściu w życie tych wymogów ustawy, których dotyczą (np. kary dotyczące Kart Urządzeń – po 6 miesiącach od ogłoszenia ustawy, a w praktyce – od wprowadzenia Centralnego Rejestru Operatorów).
Kary (w zakresie dotyczącym branży chłodniczej) wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, wojewódzki inspektor ochrony środowiska.
Kary w wymiarze od 600 do 3000 zł mogą zostać wymierzone m.in. za:
Kary w wymiarze od 4000 do 10 000 zł mogą zostać wymierzone m.in. za:
Przy ustalaniu wysokości kar uwzględnia się rodzaj i zakres naruszenia, jego wpływ na środowisko, dotychczasową działalność oraz skutki naruszenia. Jeśli z okoliczności i dowodów wynika, że naruszeniu nie można było zapobiec, postępowanie zostaje umorzone.
Podsumowanie
Branżę czeka czas intensywnej pracy, związanej z dostosowaniem się do nowej sytuacji. Mamy niewiele czasu na wdrożenie wszystkich obowiązków ustawowych, jednak z realizacją niektórych z nich musimy poczekać na szczegółowe wytyczne, wydane w formie rozporządzeń. Ze swej strony będziemy jak najszerzej informować, nie tylko uczestników ale również klientów branży chłodniczej i klimatyzacyjnej, o terminach wchodzenia w życie poszczególnych obowiązków.
Krzysztof GRZEGORCZYK |
POLECAMY WYDANIA SPECJALNE
-
Pompy ciepła 2023-2024
-
Pompy ciepła 2021-2022
-
Pompy ciepła 2022-2023
-
Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2021
-
Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2022
-
Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2023
-
Pompy ciepła 2020-2021
-
Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2020
-
Pompy ciepła 2019-2020
-
Katalog klimatyzatorów typu SPLIT. Edycja 2019