Systemy VRF ze zmiennym przepływem czynnika chłodniczego, zagwarantowały sobie czołowe miejsce na rynku, zyskując przychylność m.in. inwestorów, projektantów, a także instalatorów z branży klimatyzacyjnej. Jednak każdy system VRF, bez względu na to jakiej jest marki i jak często jest eksploatowany przez użytkownika, musi podlegać systematycznej, okresowej diagnostyce prowadzonej przez profesjonalny serwis.

Niezależnie od producenta oraz od grupy produktu, zasada działania klimatyzacji zawsze opiera się na czterech głównych cyklach przemiany czynnika chłodniczego tj.: sprężanie, skraplanie, rozprężanie i parowanie. W przypadku systemów VRF, stan skupienia czynnika chłodniczego krążącego między jednostkami zewnętrznymi (skraplaczami) a wewnętrznymi (parownikami) za pośrednictwem instalacji chłodniczej wyposażonej w trójniki (gwarantujące równomierny rozdział czynnika między poszczególnymi jednostkami wewnętrznymi) pozwala nam dokonać zasadniczego podziału zadań związanych z przeglądem na dwa niezależne etapy dotyczące:

• czynności serwisowych związanych z jednostkami wewnętrznymi,
• oraz czynności serwisowych związanych z jednostkami zewnętrznymi.

Jednostka wewnętrzna

Parowniki, bez względu na model czy zastosowanie, składają się z tych samych komponentów (fi ltry, wymiennik ciepła, tacka skroplin, wentylator), które wymagają właściwego serwisu, aby zapewnić urządzeniu prawidłową wydajność działania. Należy pamiętać, że:

• zabrudzenie fi ltrów spowoduje zmniejszenie przepływu powietrza, co z kolei doprowadzi do spadku wydajności systemu klimatyzacji – może być również przyczyną obladzania się wymiennika;
• zabrudzenie powierzchni wymienników ciepła może spowodować spadek wydajności urządzenia, osłabiając parametry jednostki przy jednoczesnym wzroście poboru energii elektrycznej;
• zanieczyszczenie tacki skroplin może doprowadzić do zatkania instalacji skroplin, co może spowodować przelewanie się wody z urządzenia na zewnątrz – stojąca woda jest skupiskiem szkodliwych dla zdrowia bakterii i może wydzielać intensywny, nieprzyjemny zapach;
• zanieczyszczenie łopatek wentylatora przez kurz i pył znajdujący się w powietrzu może doprowadzić do dodatkowego obciążenia pracy silnika, co w efekcie może spowodować zatarcie łożysk;
• nieszczelność instalacji chłodniczej prowadzi do wycieku freonu wraz z olejem odpowiedzialnym za smarowanie sprężarki – w rezultacie brak oleju spowoduje zatarcie sprężarki, a ubytek czynnika chłodniczego wpłynie negatywnie na sprawność całego urządzenia i może skutkować uszkodzeniem układu klimatyzacji;
• odpowiednia sprawność instalacji elektrycznej gwarantuje prawidłowe działanie systemu klimatyzacji, odpowiednie jego sterowanie oraz bezpieczeństwo podczas eksploatacji – należy sprawdzić wszystkie przewody, zwłaszcza te zasilające, czy nie są uszkodzone i czy są właściwie dokręcone.

Przed przystąpieniem do serwisu, na samym początku należy porozmawiać z użytkownikiem na temat pracy urządzeń, czy nie zauważył żadnych nieprawidłowości w trakcie użytkowania. Jeżeli klient nie ma zastrzeżeń można uruchomić jednostki wewnętrzne oraz sprawdzić czy poszczególne funkcje klimatyzatora przynoszą pożądany efekt. Następnie po wstępnych oględzinach wyłączamy cały system i przystępujemy do czynności serwisowych:

1. Czyszczenie filtrów – w zależności od rodzaju, filtry elektrostatyczne wielokrotnego użycia (powleczone cienką plastikową siatką) można myć łagodnymi środkami na bazie detergentów z dodatkiem środków bakteriobójczych, a następnie spłukać pod bieżącą wodą i dokładnie wysuszyć, natomiast pozostałe należy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia klimatyzacyjnego.

Rys. 1. Czyszczenie filtra oraz maskownicy jednostki wewnętrznej kasetonowej

2. Czyszczenie wymiennika ciepła – zaczynamy od spryskania górnej części, a następnie powoli, centymetr po centymetrze spłukujemy wymiennik detergentem, aż po sam dół. Zastosowany środek chemiczny natychmiastowo eliminuje wszystkie wirusy i grzyby zgromadzone na powierzchni wymiennika i spływa do tacki skroplin.

Rys. 2. Czyszczenie wymiennika ciepła jednostki wewnętrznej kasetonowej

3. Czyszczenie tacy skroplin – niekiedy w zależności od modelu (np. jednostki kasetonowe), lub od stopnia zabrudzenia tacy, konieczny jest jej demontaż, ażeby ją dokładnie umyć. Montując ponownie tacę można w niej zostawić specjalną kostkę bakteriobójczą, która rozpuszczając się w wodzie emituje substancje grzybobójcze.

Rys. 3. Tacka skroplin jednostki wewnętrznej kasetonowej przed i po wyczyszczeniu

Rys. 4. Wymiennik oraz tacka skroplin jednostki wewnętrznej kanałowej przed i po wyczyszczeniu

4. Czyszczenie wentylatora – pamiętajmy aby do czyszczenia wentylatora nie używać środków chemicznych, które mogłyby spowodować jego uszkodzenie w wyniku reakcji z materiałem z jakiego został wykonany. Ponadto, w zależności od środowiska pracy urządzenia, może się zdarzyć, iż wentylator nie będzie wymagał czyszczenia, jednak w miejscach o dużym zapyleniu zaleca się jego każdorazowe mycie podczas serwisu.

Rys. 5. Wentylator jednostki wewnętrznej kasetonowej przed i po wyczyszczeniu

Jednostka zewnętrzna

Podczas dokonywania serwisu jednostki zewnętrznej, zaczynamy od sprawdzenia stanu zabrudzenia wymiennika. W razie potrzeby, w zależności od modelu, należy zdemontować obudowę w celu umożliwienia dostępu do miejsc zasłoniętych, tak aby dokładnie wyczyścić całą powierzchnię wymiennika. Do czyszczenia skraplaczy stosuje się środki chemiczne, które w swoim składzie nie muszą mieć substancji dezynfekujących – zazwyczaj są to preparaty na bazie kwasów lub zasad. W wyniku spryskania wymiennika środkiem dezynfekującym na jego powierzchni powstaje piana, która rozpuszcza i eliminuje powstałe zabrudzenia. Po kilkunastu minutach spłukujemy skraplacz bieżącą wodą pod ciśnieniem. Pamiętając o zasadach BHP, wszelkie czynności związane z myciem wymiennika jednostki zewnętrznej należy wykonywać po wcześniejszym odłączeniu go od źródeł zasilania, a także z wykorzystaniem okularów i rękawic ochronnych ze względu na chemiczne właściwości użytych środków. 

Rys. 6. Mycie wymiennika jednostki zewnętrznej

Kolejnym krokiem serwisowym jest sprawdzenie instalacji elektrycznej, czy nie ma oznak uszkodzenia i czy wszystkie przewody są dobrze dokręcone. Wszelkie ewentualne pomiary elektryczne np. poboru prądu sprężarki i wentylatorów możemy dokonać później w trakcie pracy urządzenia.

Przed złożeniem jednostki możemy jeszcze skontrolować stan elementów instalacji freonowej, a następnie uruchomić ją i przystąpić do sprawdzania parametrów chłodniczych układu. 

Rys. 7. wizualizacja programu serwisowego LGMV 7.0

W chwili obecnej całą diagnostykę pracy systemów VRF przeprowadza się z wykorzystaniem programów serwisowych, przy pomocy których serwisant może w dowolnej chwili włączyć lub wyłączyć pojedynczą jednostkę, czy też cały układ. Z pozycji oprogramowania serwisowego LGMV mamy również możliwość podglądu parametrów takich jak np.: temperatura powietrza zadana oraz temperatura pomieszczenia, ciśnienie oraz temperatura czynnika chłodniczego w poszczególnych punktach układu, wartości napięć wchodzących i wychodzących, stopni otwarcia zaworów EEV itp.

Pamiętajmy jednak, że według zaleceń większości producentów systemów klimatyzacji wykonywanie okresowych przeglądów technicznych powinno się odbywać minimum 2 razy w roku przy udziale autoryzowanego instalatora. Jest to również istotny warunek utrzymania oferowanego przez producenta okresu gwarancyjnego na urządzenia. Daje to także pewność, że system klimatyzacji pracuje w sposób optymalny i bezpieczny.

Karol FORNALCZYK

Artykuł z miesięcznika Chłodnictwo&Klimatyzacja nr 01-02/2015