Prowadząc liczne szkolenia z zakresu gospodarki odpadami obserwuję wzrost wiedzy w tym zakresie pośród firm z branży HVACR. Problem pojawia się, kiedy należy obowiązki wynikające z ustawy o odpadach powiązać z obowiązkami wynikającymi z ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

Z powyższego powodu w niniejszym artykule postanowiłem się skupić nad definicjami wprowadzającego sprzęt oraz zbierającego zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Wybrane wymagania prawne dotyczące zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

Przepisy ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (zwaną dalej „UZSEiE”) stosuje się do sprzętu elektrycznego i elektronicznego spełniającego następującą definicję:

sprzęt – urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego, lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nie przekraczającym 1 000 V dla prądu przemiennego oraz 1 500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonych w załączniku nr 1 do ustawy.

Zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi klasyfikacji sprzętu elektrycznego i elektronicznego wynikające z przepisów „UZSEiE” (opracowanie Departament Gospodarki Odpadami Ministerstwa Środowiska) można wyłonić cztery przesłanki, które powinien spełnić sprzęt, w celu uznania go za podległy przepisom ustawy [„UZSEiE”]:

• Sprzęt powinien być „urządzeniem”;
• Prawidłowe działanie sprzętu jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub obecności pól elektromagnetycznych;
• Sprzęt powinien być przeznaczony do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu przemiennego i 1500 V dla prądu stałego;
• Sprzęt można wliczyć do jednej z grup określonych w załączniku nr 1 do ustawy.

Należy więc stwierdzić, że w branży HVACR prawie wszystkie stosowane urządzenia i instalacje spełniają definicję sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W „UZSEiE” wyodrębnione są głównie dwa rodzaje podmiotów, które pod kątem branży HVACR mogą być istotne – wprowadzający sprzęt i zbierający zużyty sprzęt.

Kto jest wprowadzającym?

Przepisom ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym podlega zatem przedsiębiorca, który:

1. produkuje i wprowadza do obrotu pod własnym oznaczeniem sprzęt;
2. wprowadza do obrotu pod własnym oznaczeniem sprzęt produkowany przez innego Przedsiębiorcę;
3. dokonuje importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia sprzętu (również niewielkie ilości na potrzeby własne);

Kto jest zbierającym zużyty sprzęt?

„UZSEiE” określa w ten sposób podmiot:

1. prowadzący punkt zbierania zużytego sprzętu, w tym punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, punkt skupu złomu lub zakład przetwarzania;
2. gminna jednostkę organizacyjną prowadzącą działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych i przedsiębiorcę wpisanego do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;
3. prowadzący punkt serwisowy;
4. sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy.

Podstawowe obowiązki wprowadzającego sprzęt i zbierającego zużyty sprzęt

Rejestracja w GIOŚ

Zgodnie z art. 7 i 9 ustawy „UZSEiE”, wprowadzający lub zbierający sprzęt są zobowiązani do złożenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska wniosku o wpis do rejestru. Sprawozdania składane do GIOŚ przez wprowadzających lub zbierających sprzęt zostały zestawione w tabeli 1.

Wprowadzający nie składa ww. sprawozdań, jeżeli na mocy umowy obowiązek ten przejęła organizacja odzysku zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Oznakowanie produktów

Wprowadzający sprzęt są zobowiązani zapewnić jego odpowiednie oznakowanie, a w szczególności zadbać o:

• umieszczanie numeru rejestrowego na wszystkich wystawianych przez siebie fakturach i innych dokumentach sporządzanych w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej. (art. 21 ustawy [UZSEiE]);
• informowanie użytkowników wprowadzanego przez siebie sprzętu o obowiązku selektywnego zbierania zużytego sprzętu (art. 22 ust 1 ustawy [UZSEiE]);
• informowanie użytkowników wprowadzanego przez siebie sprzętu o systemie zbierania zużytego sprzętu (art. 22 ust 2 ustawy [UZSEiE]);
• informowanie sklepów o stawkach KGO na produkty, które im są dostarczane (art. 95):
  • – stawki KGO są zróżnicowane w zależności od grupy produktów (AGD, RTV, narzędzia itp.) lub dostawcy,
  • – obowiązek podawania w cenie detalicznej opłaty recyklingowej dotyczy produktów AGD (małe i duże), RTV (sprzęt audiowizualny, oświetlenie, a także narzędzia, np. piły, wiertarki),
  • – nie trzeba natomiast – chociaż można – ujawniać KGO w przypadku sprzętu informatycznego,
  • – ujawniane koszty gospodarowania odpadami nie mogą przekraczać faktycznie ponoszonych kosztów na ten cel.

Publiczne kampanie edukacyjne

Wprowadzający sprzęt jest zobowiązany prowadzić publiczne kampanie edukacyjne, które mogą być wykonywane:

• samodzielnie – przedsiębiorca przeznacza na kampanie publiczne co najmniej 0,1% swoich przychodów z tytułu wprowadzenia sprzętu osiąganych w danym roku kalendarzowym lub dnia 30 czerwca następnego roku przekazuje tą kwotę na wyodrębniony rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
• za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego (organizacja odzysku przeznacza na kampanię co najmniej 5% swoich przychodów).

Wykonywanie obowiązków przez wprowadzającego

1. a) Samodzielnie:
   • * przedsiębiorca jest zobowiązany, we własnym zakresie, poddać odzyskowi i recyklingowi (zgodnie z warunkami określonymi w przepisach o odpadach) wyłącznie wytworzone przez siebie odpady poużytkowe;
   • * może zapewnić poddanie odzyskowi i recyklingowi odpady zebrane poprzez zorganizowaną przez siebie sieć ich selektywnego zbierania, takiego samego rodzaju i w takiej samej ilości jak powstałe z wprowadzonych przez siebie na terytorium kraju produktów.
2. b) Za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego
   • * (organizacja składa stosowne sprawozdania w imieniu przedsiębiorców do urzędów marszałkowskich);
   • * art. 8 ust. 2 pkt 1 lit. e [UZSEiE], zobowiązuje wszystkich wprowadzających sprzęt, którzy podpisali umowę z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, do przekazania kopii takiej umowy do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ).

Umowy z organizacją odzysku lub zakładami przetwarzania

Obowiązkowa umowa z organizacją odzysku dla:

• wprowadzających sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych (jeżeli nie wybiorą
• zabezpieczenia finansowego);
• wprowadzających sprzęt z grupy 5 rodzaje 2-5. Dobrowolna dla:
• wprowadzających sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych.