Rys. 11. Chłodnica powierza całkowicie zakuta lodem

Nieprawidłowy przepływ medium schładzanego najczęściej wynika z zabrudzenia powierzchni wymiany ciepła. Zabrudzenie to może wynikać ze zwykłego brudu, który osadza się na zimnych i wilgotnych elementach parownika, ale też zabrudzeniem tym, zresztą najczęściej, jest lód. Zalodzona chłodnica powietrza po-woduje, że powierzchnia wymiany ciepła jest znacznie ograniczona. W początkowej fazie zaszronienia szron i lód ograniczają prze wodność cieplną lamel, a wraz ze wzrostem grubości lodu zanika przestrzeń między lamelami, aż do powstania dosłownie bloku lodu zamiast chłodnicy. Przyczyny? Jest ich sporo. Nieprawidłowo dobrana przez projektanta przestrzeń między lamelami, źle ustawiony sterownik kontroli pracy parownika, złe umiejscowienie czujnika końca odszraniania, uszkodzone grzałki odszraniania lub ich całkowity brak – oto tylko kilka popularnych przykładów. Czasem jest to też efekt domina – wystarczy, że jeden cykl odszraniania nie zostanie zakończony sukcesem i całkowitym odszronieniem chłodnicy, żeby chłodnica za jakiś czas całkowicie się zalodziła. Każde kolejne odszranianie nie będzie już mogło usunąć zalegającego lodu, a wielkość lodu będzie systematycznie rosnąć. Proces ten może potrwać zarówno kilka godzin, jak i nawet kilka tygodni. Wystarczy jednak czasem jedno dodatkowe odszronienie, by wyeliminować zagrożenie.

Czujnik końca odszraniania należy montować w miejscu, w którym zaobserwujemy największe zalodzenie. Musimy pamiętać, że każda komora jest inna i, mimo zastosowania identycznej chłodnicy, nie zawsze punkt ostatniego zalodzenia będzie zawsze w tym samym miejscu chłodnicy. Punkt ten może zmieniać się nawet w przypadku jednej i tej samej instalacji, w zależności od aktualnego sposobu korzystania z pomieszczenia, czy też ruchu na sklepie w przypadku mebli chłodniczych. Przy dużych chłodnicach można wykorzystać sterowniki z dwoma czujnikami końca odszraniania do kontroli jednej chłodnicy, by w większym stopniu kontrolować proces odszraniania. Ważna jest też temperatura końca odszraniania. Pamiętajmy, że w przypadku chłodnic powietrza blok lamelowy bardzo wolno się nagrzewa, aż do momentu usunięcia ostatniego fragmentu lodu. Od tej chwili temperatura bloku wzrasta bardzo intensywnie, ale ilość ciepła doprowadzonego do bloku nie jest wcale duża. Czas wzrostu temperatury bloku o kilka stopni, oczywiście już po całkowitym odlodzeniu bloku, jest liczony nie w minutach, ale w sekundach. Ustawienie więc temperatury końca odszraniania o 2÷3 stopnie wyżej nie ma dużego wpływu na ogólną pracę komory (poza oczywiście efektem kosztów eksploatacji, które wtedy też wzrastają). Trochę inaczej sprawa ma się w przypadku mebli – bardzo dokładny dobór i wielkość parowników powoduje, że nawet niewielka zmiana w ilości ciepła dostarczonego do mebla może mieć bardzo duże znaczenie na prawidłową pracę i utrzymanie odpowiedniej temperatury. W przypadku mebli w pierwszej kolejności zwracajmy uwagę na wytyczne producenta mebla.

W przypadku parowników pracujących na ujemnej temperaturze odparowania zalecam zawsze stosowanie odszraniania dodatkowym źródłem ciepła. Zastosowanie odszraniania wcale nas nie obliguje do jego ciągłego wykorzystywania. W niektórych przypadkach możemy odszranianie załączać tylko w trybie ręcznego załączenia, jeżeli zauważymy szron lub lód na lamelach bloku lamelowego. Do odszraniania najczęściej używane są grzałki elektryczne, rzadziej gorący gaz, a pozostałe sposoby odszraniania mają raczej charakter niszowy. Awaria systemu odszraniania przez przepaloną grzałkę czy też cewkę zaworu gorącego gazu spowoduje, że chłodnica po pewnym czasie zajdzie lodem. Spotkałem się już z tak zalodzonymi chłodnicami, że nawet wentylatory przymarzły i uległy uszkodzeniu. Nie tylko jednak awaria systemu odszraniania może spowodować zakucie chłodnicy lo-dem. Również awaria wentylatora chłodnicy w efekcie prowadzi do zalodzenia się chłodnicy, ponieważ brak przepływu powietrza przez chłodnicę powoduje znaczne zmniejszenie jej wydajności, a mocno przechłodzone lamele przyciągają wilgoć z pomieszczenia, całkowicie się zakuwając (rys. 11.).

(..)

Kontynuacja artykułu w Cz.3 w kolejnym wydaniu.

Bartosz NOWACKI